Historia

Pracownicy Instytutu Biologii prowadzą badania niemal na całym świecie. Z wyjątkiem Antarktydy, byli lub są obecni na wszystkich kontynentach. Entomolodzy opracowują fauny Nowej Kaledonii, Nowej Zelandii i Australii, Afryki, Madagaskaru, Ameryki Północnej, Orientu i wielu europejskich krajów. Zespół botaników i zoologów prowadzi od ponad 15 lat program badań bioróżnorodności Azji Środkowej, głównie Tadżykistanu, ale także Kirgistanu, Kazachstanu i Uzbekistanu. Paleontolodzy dokumentują historię naturalną Śląska Opolskiego oraz opisują faunę triasu i kredy opolskiej, korzystając, m.in. z unikalnych wykopalisk skamieniałości w Krasiejowie. Stanowisko to zostało odkryte w 1985 r. przez ówczesnego studenta biologii Uniwersytetu Wrocławskiego, a późniejszego pracownika Instytutu Biologii dr. Krzysztofa Spałka. Poza Krasiejowem paleobiolodzy Instytutu są obecni w innych regionach Polski oraz w Niemczech, Holandii, Belgii, Szwajcarii, Portugalii i innych krajach Europy, a nawet w Jordanii. Paleobiolodzy Instytutu Biologii, jako jedyni w Polsce zajmują się badaniami paleohistologicznymi, w której to dziedzinie są jednymi z najlepszych specjalistów na świecie.

Pracownicy Instytutu prowadzą także badania na obszarach Polski ważnych pod względem poznania i zachowania ich bioróżnorodności, w tym, m.in. w Puszczy Białowieskiej, na bagnach biebrzańskich, a także w licznych parkach narodowych i krajobrazowych w całej Polsce.

Wyniki swoich badań publikują każdego roku w czasopismach z tzw. listy filadelfijskiej, opisując corocznie wiele nieznanych do tej pory nauce gatunków roślin i zwierząt (głównie owadów), syntaksonów, zjawisk i zależności ekologicznych. Są także autorami licznych monografii i książek oraz wielu artykułów w czasopismach o ogólnopolskim i lokalnym zasięgu. Tylko w latach 2017-2024 opolscy biolodzy byli autorami lub współautorami ponad 400 publikacji naukowych.

Pracownicy Instytutu są redaktorami lub członkami rad redakcyjnych wielu czasopism: „Cretaceous Research”, „Phytocoenologia”, „Insects”, „Wiadomości Botaniczne”, „Heteroptera Poloniae – Acta Faunistica”, „Fragmenta Naturae”, „Monographiae Botanicae”, „Acta Musei Silesiae, Scientiae Naturales”, „Westnik Sachalinskogo Muzeja” i innych. Zasiadali lub zasiadają w zarządach najstarszych i najważniejszych polskich towarzystw naukowych, np. Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Polskiego Towarzystwa Entomologicznego, oraz międzynarodowych stowarzyszeń i komisji, np. International Commission of Stratigraphy, European Association of Vertebrate Palaeontology, Society of Vertebrate Paleontology.

Instytut Biologii wspiera lokalne władze i instytucje publiczne poprzez wykonywanie licznych ekspertyz środowiskowych dla organów administracji państwowej i samorządowej, kluczowych inwestycji regionalnych i krajowych, w tym budowy bloków 5. i 6. Elektrowni Opole, autostrady A-4, ferm wiatrowych, obwodnic miast i wielu innych. Pracownicy Instytutu pomagają administracji w inwentaryzacjach przyrodniczych, ocenach wniosków i ustalaniu kryteriów w regionalnych programach finansowych w zakresie infrastruktury i ochrony środowiska. Zasiadają w wielu gremiach doradczych z zakresu ochrony przyrody, ochrony środowiska i rozwoju regionalnego, oraz współtworzą strategie rozwojowe na różnych poziomach administracyjnych.